Erfgoed in een nieuw jasje
Kunstenaar Pavel van Houten (1984) reflecteert als hedendaagse kunstenaar op een van onze collectiestukken. Hij heeft speciaal voor het museum een kunstwerk gemaakt waarin een indrukwekkende blaasbalg, letterlijk en figuurlijk, op een voetstuk wordt gezet. In de expositie ervaar je hoe er op andere, zintuiglijke manieren iets verteld wordt over een historisch object: een pomp die werd gebruikt om het vuur op te stoken. Het is een ware, prikkelende belevenis om door de tentoonstelling te lopen. De tentoonstelling is tot en met april 2024 te zien op woensdag en zondag tussen 13-17 uur.
Het museum nodigde Pavel van Houten, mede-eigenaar van Hotel Nieuw Antiek in Helden, uit om een specifiek collectiestuk uit te kiezen en daar een kunstwerk over te maken. Op deze manier onderzoeken we hoe we historische collectiestukken op nieuwe of andere manieren kunnen tonen. Hierbij staat de vraag centraal: hoe kunnen we van deze bijzondere objecten een beleving maken en hoe maken we erfgoed interessant maken voor nieuwe doelgroepen?
Van Houten koos een grote, antieke blaasbalg uit: een pomp die vroeger gebruikt werd door een smid om het vuur op te stoken en zo ijzer te kunnen smeden. Deze middeleeuwse techniek kom je tegenwoordig nog op verschillende plekken tegen, zoals bij de voet- of handpomp voor je luchtbed en fietsband of doedelzakken. Ook je longen zijn tijdens het ademhalen in wezen een blaasbalg. Niet voor niets maakte het Panningse bedrijf Stogger gebruik van een blaasbalg toen zij in Coronatijd een beademingsapparaat ontwikkelden.
Van Houten maakte twee videowerken en een doek van 25 meter lang. In dit kunstwerk onderzoekt hij verschillende manieren waarop je een blaasbalg kunt ervaren: door te luisteren naar het geluid, door de wind te voelen en door beter te kijken naar de vorm en het materiaal van het object. Centraal in de expositie staat de blaasbalg zelf en een videowerk over dit historische voorwerp. Voor de muziek van de video vroeg Van Houten de kleuters van KC Natuurtalent uit Helden om iets te vertellen over hun ideeën bij een blaasbalg.
Van Houten werkt vaker samen met kinderen, omdat zij een unieke en open blik op de wereld hebben. Zo praatte de kleuters over het materiaal van de blaasbalg en de mogelijke functies van het object, op een associatieve manier waarop alleen kinderen dat kunnen.
Enkele uitspraken: ‘Als de maan is gesmolten dan kan je hem weer opblazen’ of ‘Je kan er wolken mee opzuigen’. Van de uitspraken van de kleuters liet Van Houten een muziekstuk componeren door componist en zanger Jeroen Spitteler. In het muziekstuk worden enkel geluiden gebruikt die uit een blaasbalg komen: zoals de stem/zang, een doedelzak en de geluiden die de museale blaasbalg zelf maakt.
In de video zie je foto’s en surrealistische collages die refereren aan de teksten van de kleuters. Met de kunstexpositie hoopt het museum dat bezoekers anders naar het collectiestuk gaan kijken en deze opnieuw gaan waarderen. Zo komt men ook meer te weten komen over de ambachtelijke geschiedenis van Peel en Maas.
